Dit werk verbeeldt de onomkeerbaarheid van gebeurtenissen, de persoonlijke beleving en de kracht van keuze. In De Wassing staan mannen onder de douche, in een badruimte, reinigend voor of na de dag. Het moment onder de douche voelt als een cocon — een tijdelijke ontsnapping aan de wereld. De crisis verdwijnt even. Water spoelt de zorgen weg: reiniging, zuivering, naaktheid en stilte smelten samen in een beeld van kwetsbaarheid en hernieuwde kracht.
Dit werk verwijst naar het drama van Srebrenica op 11 juli 1995, waar na de val van de stad duizenden moslimjongens en -mannen werden gedeporteerd en vermoord onder het oog van de internationale gemeenschap. De titel verwijst naar de woorden van Dutchbat-commandant Karremans: “Ik ben een pianist. Niet schieten op de pianist.” Het werk bestaat uit handscheppen met bladgoud en zilver, geïnspireerd op liturgisch vaatwerk. In de holte van de schep is een miniatuurschildering te zien van vredessoldaten die graven in de zilveren voet — een verwijzing naar het dal van Srebrenica, de historische zilverstad. Dit werk werd gepresenteerd in drie monumentale vitrines tijdens de tentoonstelling Fiat Lux in 2013, in de Grote of St. Bavokerk en De Vishal te Haarlem.
Dit werk maakt deel uit van een langlopend project waarin ik de Europese crisis onderzoek vanuit historische en politieke parallellen. Begrippen als gelijktijdigheid, onvermijdelijkheid en keuze vormen de kern. Vanuit de financiële en Oekraïne-crisis kijk ik terug naar de zomer van 1914, waarin Europa via diplomatiek falen afgleed naar de Eerste Wereldoorlog. Twee schilderijen, gepresenteerd op speciaal ontworpen behang met klaprozen en veldnamen rond Ieper, tonen een Engelse en een Duitse soldaat: Anthony Eden en Adolf Hitler. Beiden vochten mogelijk tegelijk aan het front, ontmoetten elkaar later als staatsman, en zagen hun rijk uiteenvallen. De installatie verbindt verleden en heden, en stelt de vraag: herhaalt de geschiedenis zich?
Die Macher is een monumentale installatie van acht portretten op een losstaande wand van 13 meter lang en 2,4 meter hoog, bekleed met behang. Het werk toont twee iconen van de macht: één schilderij van de jonge Stalin en zeven van Churchill in zijn vormende jaren. Beide leiders dragen als adolescent een belofte in zich — van goed of kwaad, hoop of destructie. De installatie onderzoekt thema’s als macht, leiderschap, verlangen en krankzinnigheid, en is geïnspireerd op de leiderschapscrisis in actuele media en het boek De geest van despotisme van Manfred Kets de Vries. De serie verwijst iconografisch naar De Krankzinnigen van Jan van Herwijnen.
Voor het Kunstfort bij Vijfhuizen cureerde ik in 2010 de tentoonstelling I am your master, geïnspireerd door de hedendaagse leiderschapscrisis. Vier kunstenaars — Matthijs Bosman, Anno Dijkstra, Mieke van de Voort en ikzelf — onderzochten in hun werk de mechanismen van macht, controle en persoonlijkheidscultus. De inhoudelijke basis lag in actuele krantenartikelen en het boek De geest van despotisme van Manfred F.R. Kets de Vries, dat de drijfveren van despotische leiders blootlegt.
Ter gelegenheid van mijn huwelijk maakte ik een serie van zes schilderijen, speciaal voor de Stompe Toren in Spaarnwoude waar wij trouwden. Omdat deze locatie bekendstaat om haar tentoonstellingen, wilde ik graag trouwen te midden van mijn eigen werk. De serie is intiem, persoonlijk en symbolisch — een beeldend ritueel waarin liefde, verbondenheid en betekenis samenkomen.
I am your master is de titel van vier schilderijen en een gelijknamige tentoonstelling die ik maakte na het neerleggen van mijn functie als curator bij het Kunstfort bij Vijfhuizen. De werken ontstonden tijdens de opkomende financiële crisis en zijn inhoudelijk geïnspireerd op krantenartikelen over de leiderschapscrisis en het boek De geest van despotisme van Manfred F.R. Kets de Vries, waarin wordt onderzocht wat despotische leiders drijft.
Net als bij Welcome to Holland stond in deze installatie de menselijke maat centraal binnen het debat over integratie. Persoonlijke beelden en werk over liefde en intimiteit werden geconfronteerd met teksten en mediabeelden over hetzelfde thema. De installatie was te zien bij kunstenaarsinitiatief Outline in Amsterdam-Oost, een diverse buurt van autochtonen en allochtonen. Samen met Serge Verheugen verkende ik de wijk via fotografie, op zoek naar hoe bewoners hun omgeving vormgeven en elkaar ontmoeten.
De tentoonstelling verbeeldde de groeiende maatschappelijke angst sinds 2001, zichtbaar in de opkomst van de SUV als symbool van bescherming, controle en het ‘dikke ik’. De auto werd een mobiel pantser, een antwoord op onzekerheid in de openbare ruimte. Tegelijk heerst er angst op de weg: net Nederland binnen, vanaf de Duitse autobahn, word je direct geconfronteerd met gehaast en agressief rijgedrag. Welcome to Holland?
De tentoonstelling Memorial Images in het Centrum voor Beeldende Kunst Alphen aan den Rijn stelde de vraag hoe je herdenkt terwijl de ellende voortduurt. Mijn installatie Het Paradijs borduurde voort op Dein Schweigen Fass ich en werd mede geïnspireerd door een foto uit 1974 van het conflict op Cyprus: een dode soldaat, opgezwollen, bekeken met afschuw. De installatie spoelt de tijd terug: we zien de soldaat in zijn ochtendritueel – kleden, wassen, eten – vlak voor zijn dood. Zijn intieme handelingen worden geconfronteerd met het onafgebroken mediabombardement van geweld. Zo wordt oorlog teruggebracht tot menselijke proporties en blijft de centrale vraag staan: hoe herdenk je als het geweld nooit ophoudt?
